Chiếc xe Xô Viết “Zaporozhets” luôn chiếm một vị trí đặc biệt trong lòng người dân Liên Xô. Đối với nhiều người, nó không giống bất kỳ chiếc xe nào khác từng thấy trên đường phố. Sự độc đáo này bắt nguồn từ triết lý thiết kế khác lạ và những đặc điểm kỹ thuật khác biệt hoàn toàn so với xu hướng ô tô phổ thông thời bấy giờ.
Lịch sử của “Zaporozhets” bắt đầu từ nhu cầu về một phương tiện di chuyển cá nhân giá cả phải chăng và dễ bảo trì cho đông đảo người dân Liên Xô. Trong bối cảnh kinh tế tập trung và mức sống của người dân còn nhiều hạn chế, một chiếc xe hơi là tài sản lớn và không phải ai cũng có khả năng sở hữu. “Zaporozhets” ra đời để đáp ứng chính xác nhu cầu đó, trở thành chiếc xe cá nhân đầu tiên của nhiều gia đình Liên Xô. Sự “sẵn có về giá cả” là yếu tố then chốt giúp nó trở nên phổ biến.
Một trong những đặc điểm nổi bật và gây ngạc nhiên nhất của “Zaporozhets” là cấu hình động cơ và bố trí khoang hành lý. Thay vì đặt động cơ ở phía trước như hầu hết các xe cùng thời, “Zaporozhets” lại có động cơ làm mát bằng không khí đặt ở phía sau. Điều này giải phóng không gian phía trước, tạo ra một cốp xe (bagazhnik) có kích thước đáng kể. Mặc dù tài liệu mô tả cốp xe này “to hơn nhiều so với một ‘hộc đựng đồ’ (bardachok) – chứa được mọi thứ cần thiết”, nhưng thực tế lại cho thấy nó “không thể gọi là lớn dù rất muốn”. Việc đặt động cơ ở phía sau cũng ảnh hưởng đến sự phân bổ trọng lượng của xe, với ít nhất 60% tổng trọng lượng dồn lên bánh dẫn động phía sau, góp phần vào khả năng di chuyển trên địa hình kém.
Thiết kế thân xe của “Zaporozhets” cũng có những điểm khác lạ. Mặc dù có hai hàng ghế, xe chỉ có hai cửa ra vào. Điều này khiến việc tiếp cận hàng ghế sau trở nên khó khăn, hành khách phải “luồn lách rất khó khăn”. Bánh xe của xe cũng có cấu tạo đơn giản, “không có đĩa, theo cách hiểu thông thường, mà chỉ là bánh”, hay chính xác hơn là chỉ có vành (обода). Hệ thống treo trước sử dụng cấu trúc thanh xoắn, mà tài liệu gốc mô tả là “vay mượn từ cấu trúc thanh xoắn của xe tăng”. Điều này có lẽ ám chỉ sự đơn giản và bền bỉ, phù hợp với điều kiện đường sá khắc nghiệt.
Một trong những yếu tố làm nên “huyền thoại” của “Zaporozhets” chính là khả năng sửa chữa cao. Động cơ của xe được cho là rất dễ tháo lắp, chỉ cần “hai người và rất dễ dàng tháo lắp hoàn toàn ‘trên đầu gối'”. Điều này đặc biệt quan trọng ở Liên Xô, nơi mạng lưới dịch vụ sửa chữa ô tô còn hạn chế và người dân thường phải tự sửa chữa xe của mình. Khả năng tự sửa chữa này không chỉ tiết kiệm chi phí mà còn giúp chủ xe chủ động hơn trong việc duy trì chiếc xe hoạt động.
Khả năng di chuyển trên đường xấu là một ưu điểm vượt trội khác của “Zaporozhets”. Xe có “khả năng di chuyển đáng nể trong điều kiện đường sá của Nga – trên đường đất và đường gồ ghề”. Điều này là nhờ vào một số yếu tố kỹ thuật: hệ thống treo độc lập trên tất cả các bánh, khoảng sáng gầm xe cao, đáy phẳng không có các bộ phận truyền động lồi ra ngoài, và trọng lượng xe nhẹ. Trọng lượng nhẹ của xe (tải trọng không được vượt quá 60% tổng trọng lượng xe ) cũng giúp ích khi xe bị mắc kẹt, việc đẩy xe “không gây khó khăn đặc biệt cho sức lực của những người đi cùng”. Khả năng vượt địa hình này khiến “Zaporozhets” trở thành lựa chọn ưa thích của những người sống ở nông thôn hoặc thường xuyên di chuyển trên những con đường chưa phát triển.