Ngày 7/5/1954 đã trở thành một cột mốc vàng son trong lịch sử dân tộc Việt Nam – ngày chiến thắng Điện Biên Phủ, “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”. Trong chiến thắng ấy, pháo binh Quân đội Nhân dân Việt Nam giữ vai trò đặc biệt quan trọng, không chỉ là hỏa lực chủ lực mà còn là biểu tượng của trí tuệ, ý chí và sức mạnh tổng hợp của một dân tộc quyết tâm giành độc lập.
1. Pháo binh – “Cánh tay thép” bẻ gãy tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ
Khi Pháp xây dựng tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ với hệ thống phòng ngự liên hoàn, dựa trên ưu thế hỏa lực, nhất là không quân, họ tin rằng đó là “pháo đài bất khả xâm phạm”. Tuy nhiên, Quân đội Nhân dân Việt Nam đã khiến họ bất ngờ khi lần đầu tiên trong lịch sử kháng chiến, pháo hạng nặng được triển khai lên rừng núi hiểm trở, vào sát trận địa, tạo thế bao vây lòng chảo.
Pháo binh Việt Nam không chỉ đơn thuần là vũ khí yểm trợ mà đã trở thành lực lượng quyết định làm thay đổi cục diện chiến trường – từ chiến tranh du kích sang tác chiến quy mô lớn, có sự phối hợp chặt chẽ giữa các binh chủng.
2. Các loại pháo chủ lực trong chiến dịch
🔥 Pháo lựu 105mm
- Là hỏa lực chính, bắn trực tiếp vào các cứ điểm quan trọng như Him Lam, Độc Lập, Hồng Cúm, A1…
- Được bố trí ở các điểm cao, pháo 105mm đã vô hiệu hóa hoàn toàn các trận địa pháo Pháp, điều chưa từng xảy ra trong các chiến dịch trước đó.
🎯 Pháo cao xạ 37mm
- Là yếu tố bất ngờ nhất đối với quân Pháp.
- Bắn rơi hơn 60 máy bay, cắt đứt hoàn toàn tiếp tế đường không – “huyết mạch” sống còn của tập đoàn cứ điểm.
- Lần đầu tiên không quân Pháp bị vô hiệu hóa ngay trên chiến trường.
💣 Pháo cối 120mm
- Dù không cơ động bằng pháo 105mm, nhưng lại có vai trò then chốt trong phá hệ thống hầm ngầm và trận địa kiên cố, điển hình là đồi A1.
- Cùng với công binh, pháo cối đã phá sập hầm chỉ huy, giáng đòn quyết định vào bộ chỉ huy Pháp.
⚙️ Sơn pháo 75mm
- Dễ tháo lắp, cơ động cao, thích hợp cho địa hình rừng núi.
- Tham gia bắn yểm trợ trong các trận đánh tầm trung, là cầu nối giữa hỏa lực nặng và bộ binh.
3. Kỳ tích “kéo pháo bằng tay” – biểu tượng của ý chí Việt Nam
Pháo binh Việt Nam không có phương tiện cơ giới hiện đại, nhưng với tinh thần “quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”, hàng chục nghìn dân công, chiến sĩ đã dùng tời, đòn gánh, trâu kéo, thậm chí kéo tay, vượt rừng núi hiểm trở để đưa từng khẩu pháo vào vị trí.
Chiến dịch Điện Biên Phủ ghi nhận hai lần “kéo pháo vào – kéo pháo ra” đầy gian khổ, nhưng lại mang tính chiến lược:
- Lần 1 (12/1953 – 1/1954): Kéo pháo vào chuẩn bị đánh nhanh thắng nhanh.
- Lần 2 (sau ngày 26/1/1954): Kéo pháo ra, chuyển sang đánh chắc tiến chắc – một quyết định táo bạo và sáng suốt của Bộ Chỉ huy.
4. Chiến thuật “vây lấn – bóp nghẹt” với hỏa lực pháo binh
Pháo binh không đơn thuần bắn yểm trợ mà còn là hạt nhân trong chiến thuật vây lấn:
- Đào hào theo hình nan hoa, từng bước siết chặt vòng vây.
- Kết hợp pháo kích ban ngày và ban đêm khiến quân Pháp mất khả năng ứng cứu và tinh thần sa sút nghiêm trọng.
- Tạo điều kiện cho bộ binh áp sát trận địa, đánh từng lô cốt, từng căn cứ, giành thắng lợi từng phần tiến đến toàn thắng.
5. Kết luận: Pháo binh – Nhân tố quyết định tạo thế và lực
Chiến thắng Điện Biên Phủ là kết quả tổng hợp của nhiều yếu tố, nhưng không thể không khẳng định rằng pháo binh chính là lực lượng làm nên đột phá chiến lược.
- Với sự kết hợp giữa sức người – trí tuệ – lòng quả cảm, pháo binh Việt Nam đã vượt qua giới hạn kỹ thuật, địa hình và cả logic chiến tranh thông thường để chiến thắng một đội quân viễn chinh hiện đại.
Chiến thắng ấy mãi mãi là bản hùng ca của dân tộc Việt Nam và của lực lượng pháo binh nhân dân, là minh chứng cho chân lý: Không có gì là không thể, khi toàn dân đồng lòng, toàn quân quyết tâm.